CAST

Alfonso Daniel Rodríguez Castelao, nacido en Rianxo el 30 de enero de 1886, fue una figura polifacética y fundamental en la cultura y política gallegas. Médico, pintor, dibujante y escritor, Castelao es considerado uno de los principales creadores de la prosa gallega moderna y el máximo representante del nacionalismo gallego de signo progresista.

¿Qué debemos saber sobre Castelao?

Su legado es muy amplio, tanto a nivel literario, como político y por supuesto también a nivel artístico. Es en esta faceta en la que vamos a hacer una especial atención. En los otros aspectos son numerosos los libros y blogs a los que podemos acudir. Quizá lo que sí es ineludible contar sobre él es lo que Ánxela Lema sobre él decía en el libros As nosas letras de muller de muller en el que ambas hacíamos un recorrido por los galardonados en el Día de las Letras Gallegas, poniendo especial atención en las únicas mujeres que hasta la fecha habían recibido esta distinción. Esto es lo que Ánxela destacó brevemente sobre Alfonso Daniel Rodríguez Castelao:

“Membro da Xeración Nós, representa unha das figuras máis relevantes e influíntes do galeguismo, especialmente desde a publicación do seu ensaio Sempre en Galiza (1944). O seu pensamento político e a súa defensa de Galicia están presentes tanto na súa obra plástica como na literaria, do que boa mostra son Cousas (1926), Os dous de sempre e Retrincos (1934) ou a obra teatral Os vellos non deben de namorarse (1941)”

Castelao y sus obras, el poder evocador de sus dibujos

Alfonso Daniel Rodríguez Castelao fue un artista polifacético cuya obra abarcó múltiples disciplinas, destacando especialmente en el dibujo y la ilustración gráfica. Su producción artística se caracteriza por su compromiso social y político, así como por su habilidad para capturar la esencia de la identidad gallega

Castelao demostró una gran destreza en diversas técnicas y materiales, incluyendo tinta, óleo, grabado, acuarela y dibujo a lápiz. Si tenemos que destacar algo en su obra en papel, el trazo firme preciso. limpio, especialmente de sus caricaturas, ni sobra ni falta ninguna línea, hay una búsqueda de la sencillez y de apostar por la fuerza expresiva de la tinta negra sobre el papel.

Así podemos destacar el Álbum Nós, Cousas da Vida, o Estampas de Guerra, que son todas ellas, más allá de lo estético, obras llenas de valores asociados a la galleguidad y con una clara crítica social.

Una frase del propio Castelao así lo define: “Yo no soy más que un artista que ha puesto su arte al servicio de una bella causa: la de despertar el alma de Galicia”

Castelao pintor

Pero además de su faceta como dibujante, destaca su trabajo como pintor. Y si hay que destacar una obra, sin duda, esa sería ” A derradeira lección do mestre”, también llamado el Guernica gallego. En este cuadro epresenta un poderoso símbolo de denuncia contra la represión y un homenaje a los maestros que defendieron la democracia durante la dictadura franquista. En esos más de dos metros de altura, podemos ver a Alexandre Bóveda, amigo íntimo de Castelao y promotor del partido galeguista, que fue ejecutado a los 33 años durante la Guerra Civil. Cuando uno se encuentra frente a ese inmenso cuadro gris, el dolor y la tristeza lo invaden todo, y queda al final una sensación amarga en el alma y una reflexión sobre  la pérdida de la educación y la cultura frente a la violencia y el fanatismo.

Y yo me pregunto, si Castelao viviera ahora sobre qué dibujaría?.. seguramente que muchos de sus temas serían los mismos, pero habría otros, era un hombre de su tiempo, seguro que le preocuparían muchas cosas que nos preocupan ahora, pero estoy segura que la pérdida de la cultura sería una de ellas. Sigo reflexionando sobre esto en el siguiente vídeo…

Los dibujos que realizo en este vídeo están disponibles en mi tienda on- line, bajo el título, Camino sin retorno y 2025 ano de Castelao.

GAL

Alfonso Daniel Rodríguez Castelao, nacido en Rianxo o 30 de xaneiro de 1886, foi unha figura polifacética e fundamental na cultura e política galegas. Médico, pintor, debuxante e escritor, Castelao é considerado un dos principais creadores da prosa galega moderna e o máximo representante do nacionalismo galego de signo progresista.

¿Qué debemos saber sobre Castelao?

O seu legado é moi amplo, tanto a nivel literario, como político e por suposto tamén a nivel artístico. É nesta faceta na que imos facer unha especial atención. Nos outros aspectos son numerosos os libros e blogs aos que podemos acudir. Quizá o que si é ineludible contar sobre el é o que Ánxela Lema sobre el dicía no libros As nosas letras de muller de muller no que ambas faciamos un percorrido polos galardoados no Día das Letras Galegas, poñendo especial atención nas únicas mulleres que ata a data recibiran esta distinción. Isto é o que Ánxela destacou brevemente sobre Alfonso Daniel Rodríguez Castelao:

“Membro dá Xeración Nós, representa unha dás figuras máis relevantes e influíntes do galeguismo, especialmente desde a publicación do seu ensaio Sempre en Galiza (1944). Ou seu pensamento político e a súa defensa de Galicia están presentes tanto na súa obra plástica como na literaria, do que boa mostra son Cousas (1926), Vos dous de sempre e Retrincos (1934) ou a obra teatral Vos lanuxes non deben de namorarse (1941)”

Castelao e as suas obras, o poder evocador dos seus debuxos

Alfonso Daniel Rodríguez Castelao foi un artista polifacético cuxa obra abarcou múltiples disciplinas, destacando especialmente no debuxo e a ilustración gráfica. A súa produción artística caracterízase polo seu compromiso social e político, así como pola súa habilidade para capturar a esencia da identidade galega

Castelao demostrou unha gran destreza en diversas técnicas e materiais, incluíndo tinta, óleo, gravado, acuarela e debuxo a lapis. Se temos que destacar algo na súa obra en papel, o trazo firme preciso. limpo, especialmente das súas caricaturas, nin sobra nin falta ningunha liña, hai unha procura da sinxeleza e de apostar pola forza expresiva da tinta negra sobre o papel.

Así podemos destacar o Álbum Nós, Cousas dá Vida, ou Estampas de Guerra, que son todas elas, máis aló do estético, obras cheas de valores asociados á galeguidade e cunha clara crítica social.

Unha frase do propio Castelao así o define: “Eu non son máis que un artista que puxo a súa arte ao servizo dunha bela causa: a de espertar a alma de Galicia”

Ou estoutra: “O debuxo dun hórreo que polos seus rendijas ensine unicamente o ceo, di máis da fame dun ano que un artigo de fondo” que demostra que el confía cegamente na capacidade da arte para transmitir unha mensaxe.

Castelao pintor

Pero ademais da súa faceta como debuxante, destaca o seu traballo como pintor. E se hai que destacar unha obra, sen dúbida, esa sería ” A derradeira lección do mestre”, tamén chamado o Guernica galego. Neste cadro epresenta un poderoso símbolo de denuncia contra a represión e unha homenaxe aos mestres que defenderon a democracia durante a ditadura franquista. Neses máis de dous metros de altura, podemos ver a Alexandre Bóveda, amigo íntimo de Castelao e promotor do partido galeguista, que foi executado aos 33 anos durante a Guerra Civil. Cando un atópase fronte a ese inmenso cadro gris, a dor e a tristeza invádeno todo, e queda ao final unha sensación amarga na alma e unha reflexión sobre  a perda da educación e a cultura fronte á violencia e o fanatismo.

E eu pregúntome, se Castelao vivise agora sobre que debuxaría?.. seguramente que moitos dos seus temas serían os mesmos, pero habería outros, era un home do seu tempo, seguro que lle preocuparían moitas cousas que nos preocupan agora, pero estou segura que a perda da cultura sería unha delas. Sigo reflexionando sobre isto no vídeo de youtube que topas arriba neste mesmo post.

Os debuxos que realizo neste vídeo, están disponibles na tenda on line, Camino sin retorno y 2025 ano de Castelao.